Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Historia Zawiercia: Kromołów to bohaterskie miasteczko

Patryk Drabek
Kościół w Kromołowie powstał już w pierwszej połowie XIII wieku.
Kościół w Kromołowie powstał już w pierwszej połowie XIII wieku. arc. Mariusz Golenia
Historia Zawiercia: Kromołów ma już 820 lat, a my przypominamy najważniejsze historyczne wydarzenia związane z tą dzielnicą. Co takiego działo się w Kromołowie od XII wieku? Sprawdźcie.

Prezentujemy kolejny materiał związany z historią Zawiercia. Chociaż trudno w to uwierzyć, to w tym roku Kromołów obchodzi 820-lecie istnienia. W związku z tym przewodniczący Samorządu Mieszkańców Dzielnicy Kromołów, Mariusz Golenia udostępnił nam historyczne materiały dotyczące niegdyś samodzielnego miasta, a obecnie najstarszej dzielnicy Zawiercia.

Powstanie Kromołowa jest datowane na przełom XI i XII wieku, a nazwa wywodzi się od rycerza Cromoli. Tereny te nadał mu ówcześnie panujący książę Bolesław Krzywousty, a pierwsza wzmianka o miejscowości została zamieszczona 8 kwietnia 1193 roku w bulli papieża Celestyna III.

Historia Zawiercia: Tatarzy zniszczyli kromołowski kościół

Już w pierwszej połowie XIII wieku powstał natomiast kościół i w skład dóbr ziemskich parafialnych wchodziły wsie Żyrykowycze (obecnie Żerkowice), Morsko, Bzów, Skarzicze (obecnie Skarżyce), Carlyn (obecnie Karlin), Losznycze (obecnie Łośnice), Bylanowycze (obecnie Blanowice), Pomrozycze (obecnie Pomrożyce) i Dupice (obecnie Piaseczno). W 1241 roku kościół został jednak zniszczony po najeździe Tatarów.

Warto odnotować także datę 1 stycznia 1287 roku, ponieważ wówczas po raz pierwszy wymieniana jest nazwa rzeki - Warta. Nazwa ta wystąpiła w dokumencie wydanym przez Leszka Czarnego w sprawie transakcji w powiecie radomskim. Chociaż brak jednej, pewnej daty lokacji rynku, to wymieniany jest 1388 rok lub wcześniejszy okres za panowania Władysława Łokietka (1306-1333).

Dyskusji nie podlega na pewno znaczenie tego miejsca, bowiem w początkach swojego istnienia rynek pełnił rolę „serca” miasta. Jego lokacja była ściśle związana z nadaniem osadzie praw miejskich na prawie magdeburskim i wydaniem przez króla zgody na organizowanie targów. Przez wieki rynek był świadkiem różnych wydarzeń, a zabudowania wokół niego siedzibą ważnych instytucji. Na środku tego terenu znajdował się główny punkt czerpania wody dla mieszkańców okolicznych domów.

Historia Zawiercia: Potop szwedzki, wielka klęska i bohaterstwo

W latach 40. XX wieku umieszczony został tam zbiornik przeciwpożarowy, który został zlikwidowany w latach 80. Pozostała jako pamiątka zabytkowa studnia i figura świętego Floriana, a więc patrona strażaków. Niezwykle ważną, chociaż niezbyt chętnie wspominaną datą w historii Kromołowa jest 1655 rok, kiedy to w czasie potopu szwedzkiego Kromołów wsławił się bohaterstwem i odwagą swych obywateli.

Miejscowość dysponowała załogą, składającą się z około 300 żołnierzy, utrzymywanych przez kasztelana Stanisława Warszyckiego. Na rozkaz kasztelana żołnierze ruszyli na pomoc Pilicy, skąd przepędzili Szwedów i zachęceni zwycięstwem ruszyli z kasztelanem do Krzepic.

Szwedzki dowódca stacjonujący na Zamku Ogrodzienieckim postanowił wykorzystać taki stan rzeczy, spowodowany opuszczeniem Kromołowa przez jego załogę i zaatakował miasteczko. Przez dwa dni mieszkańcy Kromołowa walczyli ze Szwedami, ale niestety ponieśli klęskę. Po zdobyciu Kromołowa, Szwedzi obrabowali i spalili miasto. W wyniku „potopu” Kromołów, podobnie jak wiele miast, wyludnił się i zubożał. W 1669 roku dobra kromołowskie wykupił kasztelan krakowski Stanisław Warszycki, ale prawdopodobnie w 1697 roku nie żył już nikt z tej rodziny i w związku z tym miasteczko trafiło w inne ręce.

Historia Zawiercia: Gościły tu nawet koronowane głowy

W tym roku w dworze kromołowskim już po abdykacji - w drodze z Częstochowy do Krakowa - odpoczywał król Jan Kazimierz. Kromołów gościł jeszcze jednego króla, a mianowicie Michała Korybuta Wiśniowieckiego, który w drodze na koronację spotkał się z matką przebywającą w kromołowskim dworze. Przeskakując po kartach historii, odnotujmy, że w 1860 roku społeczność żydowska liczyła tam 719 osób, a w Kromołowie znajdowała się gmina żydowska i synagoga. W połowie lipca 1942 roku hitlerowcy wysiedlili Żydów kromołowskich do getta w Zawierciu, skąd do jesieni 1943 roku prawie wszystkich wywieźli do obozu zagłady w Auschwitz-Birkenau.

Tyle najważniejszych faktów z historii, a jaka jest teraźniejszość? Obchody 820-rocznicy powstania Kromołowa zaplanowano na najbliższy Jarmark Kromołowski. Warto dodać, że Towarzystwo Sympatyków Kromołowa planuje zorganizować konkurs fotograficzny, a zlecono już też do wykonania flagi Kromołowa. W dzielnicy działają m.in. ZF „Kromołowianie”, Ochotnicza Straż Pożarna, Orkiestra Dęta, TSK, czy Ludowy Klub Sportowy Źródło.

Zobacz także>>> Historia Zawiercia [TEKSTY I ZDJĘCIA]

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Jak działają oszuści - fałszywe SMS "od najbliższych"

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na zawiercie.naszemiasto.pl Nasze Miasto