Zasoby wzorcowni Huty Szkła w Zawierciu trafią do muzeum w Sosnowcu

Pałac Schoena - Muzeum w Sosnowcu pozyskał środki zewnętrzne na poszerzenie swojej kolekcji eksponatów ze szkła produkowanego w naszym kraju. Sosnowieckie muzeum zdecydowało się na zakup zasobów wzorcowni Huty Szkła w Zawierciu. W ten sposób zostanie ocalona spora kolekcja zawierciańskiego szkła.

- Pomysł pojawił się ponad rok temu. Dowiedzieliśmy się wtedy, że syndyk wyprzedaje majątek upadłej huty szkła w Zawierciu. Trochę wystraszyliśmy się, bo wiedzieliśmy, że znajduje się tam pokaźna kolekcja szkła z wzorcowni. Znajdowała się w izbie muzealnej znajdującej się przy hucie. Obawialiśmy się, że ta kolekcja po prostu przepadnie. Skontaktowaliśmy się z syndykiem, który okazał się bardzo rozsądnym człowiekiem. Też nie chciał rozpraszać tej kolekcji. Stwierdziliśmy, że zasoby powinny trafić do nas. Postanowiliśmy je odkupić - mówi Paweł Dusza, dyrektor muzeum.

Prace trwały dość długo. Rzeczoznawca powołany z ramienia syndyka wycenił całość kolekcji na 100 tysięcy złotych. Łącznie cena obejmuje ponad tysiąc eksponatów. Muzeum zaczęło się ubiegać o środki zewnętrzne z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. W ramach Programu Narodowej Kolekcji Sztuki Współczesnej udało się pozyskać 55 tysięcy złotych. Muzeum dołoży do tego własne oszczędności. Pozwoli to na wykupienie większej części zasobów wzorcowni.

Zawiercie miało wybitnych projektantów. Szkło z zawierciańskiej huty szkła trafiało nie tylko na polski rynek, ale także poza granice naszego kraju. U nas te zasoby będą bezpieczne. Te zasoby to przecież spory rozdział historii i polskiej kultury - dodaje Paweł Dusza.

W Pałacu Schoena - Muzeum w Sosnowcu działa Dział Szkła - jeden z najstarszych działów muzealnych. Znajduje się w nim ponad 8 tysięcy eksponatów z hut szkła działających na obecnym terenie Polski w XIX i XX wieku. Składają się na nią wzory szkła sodowo-wapniowego i ołowiowego oraz szkło artystyczne i unikatowe. Dział gromadzi także wszelkie informacje, dokumenty i literaturę poświęconą wytwórcom i twórcom polskiego szkła. Zasoby zawierciańskiej wzorcowni będą zatem świetnym uzupełnieniem kolekcji muzeum. Tym bardziej, że to właśnie w Sosnowcu istniał „Vitropol", do którego huty szkła do końca lat 80-tych miały obowiązek oddawania swoich wzorów.

- Polskie szkło staje się coraz bardziej popularne. Widzimy to m.in. po sukcesie naszego albumu, który wydaliśmy dwa lata temu. W zaledwie dwa miesiące wyprzedany został cały nakład wydawnictwa i musieliśmy zrobić dodruk. W tym roku przygotowujemy się do wydania drugiego tomu albumu - mówi Paweł Dusza. - Obecnie zwiększa się świadomość dotycząca szkła. To, które mamy w naszych kredensach to najczęściej szkło chińskie bardzo złej jakości. Polskie szkło było ekologiczne. Teraz to zaczyna być doceniane - dodaje.

Tradycja wyrobów szklanych w tym regionie sięga XIX wieku. Pierwsze zapiski o zawierciańskiej hucie szkła pochodzą z 1880 roku. Jej właścicielem był Andrzej Chmielowski. Mały zakład zatrudniał 22 osoby i produkował szkło gospodarcze. Gdy Chmielowski zmarł, huta dwukrotnie zmieniała właścicieli. W 1894 roku kupił ją Alojzy Reich, który reprezentował „S. Reich & Ska”. Zapłacił za nią 10 tys. rubli w srebrze. To był przełomowy moment dla zawierciańskiej huty szkła.

Na początku XX wieku w hucie szkła działały już dwie hale produkcyjne,trzy piece donicowe do wytopu szkła, trawialnia kryształów, malarnia oraz drukarnia. Rozpoczęto na dużą skalę produkcję szkła oświetleniowego, które trafiały na rynek austro-węgierski oraz carskiej Rosji. Pomagała w tym stale rozwijająca się kolej Warszawsko-Wiedeńska.

W zakładzie czas się zatrzymał w latach PRL-u. Problemy zaczęły się po prywatyzacji w 2009 roku. To wtedy pojawiły się kłopoty z wypłacalnością.I już wtedy pracownicy od czasu do czasu zamiast pieniędzy dostawali kryształy. Zakład był w bardzo trudnej sytuacji finansowej. Na początku 2018 roku zamknięto produkcję w zawierciańskiej hucie szkła.